Cumhur İttifakı ortaklarından Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli geçtiğimiz günlerde Niğde’yi de ilgilendiren önemli bir olayın da fitili ateşlendi. Böylece Ereğli ilçesinin il olmasının önü açılırsa Niğde’den toprak alarak şehrin haritasının değişmesinin mümkün olabileceği konusu gündeme geldi.
Bahçeli'nin 100 il, 1000 ilçe önerisi sonrasında 19 ilçenin il olarak 922 ilçeye eklenmesi gündeme geldi. Eğer gerçekleşirse Türkiye genelindeki ilçe sayısına 78 ilçe daha eklenecek ve Ereğli il olursa Konya’ya bağlı hangi ilçe, belde ve köylerin bağlanacağının yanı sıra Niğde’den ise nerelerin Ereğli’ye bağlanabileceği gündeme geldi.
NİĞDE’NİN SİCİLİ BU KONUDA KABARIK
Uzun yıllar komşu İl Konya’ya bağlı olan ancak Konya Büyükşehir’e 155 kilometre gibi ciddi bir uzaklıkta bulunan, Niğde’ye bir o kadar yakın duran, zaman zaman da yeterince hizmet alamaması konusunda tartışmaların odağı olan Ereğli ilçesinin isminin il olabilmesi muhtemel yerlerden biri olarak gündeme geldi. Bu durumda gözler Niğde’nin geçmişte olduğu gibi çevresindeki bazı ilçelerin il olmasıyla kaybettiği toprak bütünlüğünün yeniden tartışmaya açılmasına sebep oldu. Bu durumda Niğde’nin geçmişte çevresinde haritası güncellenen iller ve bazı ilçelere kaptırdığı topraklar gündeme geldi. 1954 yılında Nevşehir’in ve 1989 yılında Aksaray’ın ayrılarak il olmaları bu duruma örnek gösterilebilir. Bunun son örneği ise birçok tartışmayı gündeme getiren Niğde ile Aksaray arasında yaşanan Narlıgöl bölgesindeki faaliyetler olarak biliniyor. Şöyle ki; Aksaray il olduktan sonra Niğde’nin ciddi anlamda haritasının değişmesine sebep olmuştu.
MHP LİDERİ İŞARET ETTİ
MHP lideri Devlet Bahçeli'nin yeni dönem ilk grup toplantısında dille getirdiği 19 yeni il önerisi, yıllardır il olmayı bekleyen ilçeleri ciddi manada heyecanlandırırken, haritası sürekli küçülen ve büyükşehir olma hayalini kuran Niğde’nin ne kazanıp ne kaybedeceği bilinmiyor. Bunun yanı sıra bu teklif gündeme gelir gelmez yerel seçimlerin hemen ardından ittifak komisyonlarının çalışmalara başladığı belirtiliyor.
İL OLMAK İÇİN KRİTER: MESAFE VE NÜFUS TAMAM!
Öneri doğrultusunda yıllardır il olmayı bekleyen ilçelerin il olmak için 8 ayrı kriter aranıyor. Bunların başında ilçenin en az 100 bin nüfusa sahip olması ve il merkezine en az 30 kilometre uzaklıkta olması gerekiyor. Mesafe kriterinden sıkıntısı olmayan Ereğli’nin, 2022 yılına göre nüfusu da 150.978 olarak açıklanmıştı.
EREĞLİ'DE HEYECAN YENİDEN ARTTI
1989 yılında Niğde’ye bağlı olan Aksaray ile başlayan ilçelerin il yapılması 1999'a 67 olan il sayısı 81'e çıkmasına sebep oldu. Ereğli mevcut dönemin güncel şartlarına göre en şanslı ilçeler arasında.
PEKİ NİĞDE NE KAYBEDER?
Ereğli’nin il olması konusu gerçeklik kazanırsa Sınırında ve yakınlarında bulunan, Niğde’ye mesafe olarak uzak fakat, Ereğli’ye yakın olan köy kasaba ve hatta ilçe bile bu haritanın ciddi anlamda değişmesine sebep olabilir. Bu durum Niğde’yi yıllarca hayalini kurduğu büyükşehir beklentisinden çok öteye itekleyerek hem siyasette hem de bürokraside geriye düşürür. Vekil sayıları düşer, Teşvik kapsamı daralır, yatırımcıya Niğde dışında yeni bir alan açılır, göç verir, sosyo-ekomomisi geriler. Bu ve bunun gibi daha bir çok konu kaybeden Niğde’ye bir yara daha açar.
NİĞDE’NİN BÜYÜKŞEHİR HAYELİ SUYA DÜŞER
Doğusunda Kayseri ile Nevşehir, Güneyinde Adana, Kuzeyinde Aksaray ile Ankara, batısında Konya gibi illerin arasında bulunan Niğde uzun yıllardır hayalini kurduğu büyükşehir beklentisi hem toprak hem de nüfus kaybı ile sadece hayal kalır.
OLASI DURUMDA NE YAPMALI
Yılladır İl olma çalışması için sürekli altyapı oluşturan ve deneyim kazanan Ereğli’nin bu durumunun olası şekillenmesine karşı Niğde bürokrasisi ve siyasilerinin şimdiden çalışmaya başlayıp, toprak ve nüfus kaybının önüne geçecek yol haritaları belirlemesi gerekiyor. Geçmiş yılların verileri iyi okunup bundan ders alarak önemli bir çalışma yapmak Niğde için şart görünüyor.
KONYA LOBİSİ GÜÇLÜ
Konya lobisinin siyasetin her döneminde sürekli güçlü olduğu varsayılırsa hem siyasi hem de bürokratik çalışmaların hız kazanması ve geçmişte olduğu gibi olası bir kaybın önüne geçilmelidir.
NİĞDE’NİN TARİHSEL KAYIPLARINA BİR BAKALIM
OSMANLI DÖNEMİNDE NİĞDE
19. yüzyılda Niğde sancağı olaysız bir siyasal dönem geçirmiş, İç Anadolu'da daha çok kuzeyde etkili olan yerel ayaklanmalardan zarar görmemiştir.
Ürgüp'ün Muşkara adlı köyünden çıkıp Osmanlı devletine sadrazam olan Nevşehirli Damat İbrahim Paşa doğum yerini ve çevresini bayındırlaştırırken Niğde kalelerinin muhafızlarına ait hakları da Nevşehir'e verdi. Böylece yörede ağırlık Ürgüp ve Nevşehir'e doğru kaydı.
Niğde yöresi, Osmanlı Devleti'nin klasik döneminde eyaleti Karaman, Nevşehir Livası içinde yer almaktaydı. Niğde 1849'da sancak merkezi oldu. 1860'ta Niğde'nin 6 kazası vardı: Merkez, Kırşehir, Ürgüp, Nevşehir, Aksaray ve Yahyalı. 1867'de vilayet nizamnamesinde de Niğde, Konya Vilayeti'ne bağlı bir sancak gözükmektedir. Konya Vilayeti’nin Niğde'den başka bir Konya Merkez, İçel, Hamidabad (Isparta) ve Tekke (Antalya) olmak üzere toplam 5 sancağı vardı. Niğde sancağının toplam 5 kazası ise Niğde Merkez kaza, Nevşehir, Kırşehir, Ürgüp (Nahiye olan Yahyalı Ürgüp'e bağlıydı) ve Aksaray'dan oluşmaktaydı.
1877'deki kayıtlarda Niğde Sancağı'nın 1867'deki durumunu koruduğu görülüyor. Bu dönemde Niğde sancağının da kaza sayısında bir değişiklik olmamakla birlikte Kırşehir'in yerine Bor kazasının sancağa bağlandığı görülmektedir.
Niğde Sancağı, 1892 ve 1903'te yine Konya Vilayetine bağlı kaldı. Ne var ki sancağın toplam kaza sayısı 5'ten 8'e yükseldi. Bu kazalar şunlardır: 1- Niğde Merkez Kaza, 2- Bor, 3- Nevşehir, 4- Ürgüp, 5- Aksaray, 6- Maden (Çamardı), 7- Şücaeddin (Ulukışla) ve 8- Arapsun (Gülşehir).
Niğde İkinci Meşrutiyet'ten sonra bağımsız sancak durumuna getirildi. Bu dönemde Niğde, bağımsız sancağın kazaları Maden dışında aynı kaldı.
MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİNDE NİĞDE
Mondros Mütarekesi günlerinde Niğde aynı adlı bağımsız sancağın merkeziydi. Merkez kaza ile birlikte 7 kazası vardı. Bunlar; Aksaray, Bor ve Ulukışla ile bu gün Nevşehir İline bağlı olan Gülşehir (Arapsun) ve Ürgüp idi. Toplam nüfusu 290.000 dolayında olan sancağın nüfusça en büyük 2 kazası Merkez kaza ile Aksaray'dı.
CUMHURİYET DONEMİ
Cumhuriyetin ilanı ile Niğde'nin Konya vilayetinden ayrılarak müstakil vilayet statüsüne kavuşması en önemli gelişmedir.
Millî Mücadele ile başlayarak Cumhuriyetle devam eden dönem ve istikrar bütün Türkiye'deki gibi Niğde'de bayındırlık, eğitim, sağlık, sosyal ve kültürel alanlarda büyük gelişmeleri beraberinde getirmiştir.
Atatürk ve onun kurduğu Cumhuriyeti gönülden benimseyen, her zaman onun devamını destekleyen ve desteğinin devam ettiren illerin başında gelen Niğde ili, Cumhuriyetin ilanını top atışıyla kutlayan ilk ildir.
1923 yılında Niğde il olarak cumhuriyet idaresine bağlanmıştır. Nevşehir ilçesi 1954'te il olarak Niğde'den ayrılmıştır. Aksaray ilçesi 15.06.1989 gün ve 3578 sayılı kanun ile Niğde'den ayrılarak il statüsü kazanmıştır. Aynı kanunla Çiftlik ve Altunhisar bucakları da ilçe statüsü alarak Niğde iline bağlanmıştır.
(Murat ÜMRANLİOĞLU/ÖZEL HABER)